Konyak nedir, nasıl yapılır?
Üzüm ve diğer meyvelerin önce fermentasyonu (ör. bira, şarap üretimi) sonra damıtılmasıyla (ör. rakı, votka üretimi) brendi üretilir. Hangi meyveden üretildiyse brendi o isimle anılır, örneğin elma, erik, vs. 1909 yılında Fransa’da çıkan bir yasa ile yalnız fermantasyon, damıtma ve fıçılama işlemi Fransa’nın Cognac Bölgesi’nde yapılan brendilere Konyak ismi verilebiliyor olmuş.
1930’larda Tekel’in ürettiği konyaklar da isim hakkı davasını kaybedip başka bir isimle şişelenmek durumunda kalıyor. Hatta bir rivayete göre Atatürk’ün önerisiyle kanı ısıttığı hissiyle Kanyak ismi kullanılmaya başlanıyor.
Konyak, üzümden yapılan içkilerden yani bir nevi şaraptan üretiliyor. Bakır imbiklerde damıtılıp (detay için bknz http://e-yazi.com/viski-uretim-sureci-damitma/) farklı sürelerde fıçıda olgunlaştırılıyor. Fıçıda olgunlaşması konusunda viskinin kuzenidir diyebiliriz. Konyak üretilirken genelde şaraplık ve çok aromatik olmayan üzümler tercih ediliyor. Damıtım sonrası Fransızların eau-de-vie, İskoçların aqua vitae, belki bizdeki ab-ı hayata denk gelen hayat suyu anlamına gelen sıvı üretilir. Bu alkolü yoğun sıvı Fransız meşe fıçılarda olgunlaştırılır.
1800’lerin sonunda Floksera asma biti, üzüm üretimi dolayısıyla şarap ve konyak üretimini Avrupa’da bitirme noktasına getirdi. Bu dönemde konyağın kuzeni viskinin tüketimi ve bilinirliği büyük bir yükseliş gösterdi. Tabi tahıldan üretilen viski, üzümden üretilen konyağa göre daha çok ve yılın her dönemi üretilebiliyor. Tabi viski bir sürü pazarlama politikası sayesinde daha çok biliniyor ve tüketiliyor.
Konyak aslında 1700’ler ünlü bir içki oluyor. Hollandalılar içkiyi taşırken yanmış şarap anlamında brandewein ismini kullanıyorlar. Brendi de bir şekilde buradan türüyor heralde. Fransızların yemek, içki konusunda özelikle şampanyada da görülen korumacı tavırları sayesinde konyak da bir coğrafi işaretli ürün haline geliyor.
Konyak, viski gibi fıçıda olgunlaştırılıyor ancak birçok viski gibi yıl ibaresi olmuyor. Konyak fıçıdan çıktığında olgunlaşması bitiyor, şişede yıllanma olmuyor. Şişelerde VS, VSOP ve XO ibareleri görülür. 1700’lerde bölgeye İngilizce hakim ve Very Special, Very Special Old Pale ve Extra Old terimleri konyakları ayırmak için kullanılır.
VS, konyağın en az iki sene fıçıda olgunlaştığı anlamına geliyor. VSOP, en az 4 yıl olgunlaşmış olmalı ama genelde daha fazla olgunlaştırılıyor. XO, en az 10 yıl olgunlaştırılmış brendilerden şişeleniyor.
En bilindik 4 marka, ki Türkiye’de de kolay bulunabiliyor; Hennesy, Courvoisier, Martell, Remy Martin.
