Rakı Sorularına Cevaplar

Konumuz Rakı Sorularına Cevaplar

Sık duyduklarımız;
– Şu rakı markası benim başımı ağrıtıyor!
– Şu rakıda ispirto varmış!
– O çok tatlı geliyor içemiyorum!
– İçeceksen göbek olacak abi!
– Bu niye biraz sarı?
– Uzodan ne farkı var anlamadım?
– Bugün rakının yanında ne yesek?

Mezelerimizin muhteşem eşlikçisi rakıyı işleyelim biraz. Hem sorulara da cevap vermiş oluruz.

Haydi, kadehleri doldurun da gelin!

2) Tarih ve etimolojik köken işlerine girince çıkılmıyor. Bin yıldır bu topraklardayız ve hatta Balkanlarda, Morada, Acemde hatta Yemende, Ummanda. Elbet benzer yemek yemişiz ve benzer içki içmişiz ve benzer isimler vermişiz yediğimize içtiğimize.

3) Göbek terimi ile başlayalım. Bira ve şarap gibi fermante içkiler damıtılarak yüksek alkollü içkiler elde edilir. Rakı üzümden yapılan, şarap benzeri üründen damıtılır.
Damıtmada sırayla baş, göbek ve kuyruk alkolü çıkar. Baş ve kuyruk tüketime uygun değildir ama saflaştırılmak için tekrar damıtmaya sokulabilir.
Her damıtılmış içki; votka, cin, brendi, viski, rakı göbek alkolünden üretilir.

4) Baş ve kuyruk bölümünü tekrar damıtmaya sokmadan yalnız göbek bölümü birden fazla kez damıtılırsa, daha aromasız, içimi kolay ama pahalı bir ürün oluşur.

Sonuçta her rakı göbektir ama bazıları göbeğin göbeğidir. Bu da bir pazarlama aracı olarak kullanılır.

5) Damıtılmış alkole İngilizcede sprit denir, bizdeki tam çevirisi ruhtur. Damıtarak ruhunu almak anlamında kulanılır.
Bizde ispirto terimi buradan gelir ama bizdeki ürün farklıdır. İspirto metil alkol de içerir, renklendirilir, temizlik için ya da yakacak olarak kullanılır.
Yani rakıda ispirto olamaz. Üzüm dışında üretilen tarımsal kökenli etil alkol ise %35’e kadar olabilir.

6) Devletçe rakının tanımlayla devam edelim.
2001 yılında, Türkiye’de yüksek alkollü içkilerdeki devlet tekelinin kaldırılması ile rakıyı tanımlama ihtiyacı doğar. O tarihe kadar zaten devlet ürettiği için bir tanım ve standart ihtiyacı duyulmamış, ilginç.

7) Üzüm kökenli bir distilat olan suma veya tarımsal kökenli etil alkol ile karıştırılmış sumanın, beş bin litre veya daha küçük hacimli geleneksel bakır imbiklerde, anason tohumu ile ikinci kez distile edilmesiyle üretilen içkiye rakı denir.

8) Türk Gıda Kodeksi Distile Alkollü İçkiler
Tebliği rakı tanımını özetleyelim;
– En az %65 üzüm suması alkolü içermeli,
– 100’lük rakıda en fazla 1 küp şekere yakın kadar şeker olabilir,
– Alkol en az %40 olmalıdır.

9) Haydi tanımlara biraz es verelim. “Şu bira, şu viski, şu rakı başımı ağrıtıyor”, lafları sıkça duyuluyor.

Toplumca OKB sorunluyuz sanki !

Her içkide bir bit yeniği arıyoruz.
Alkol ile yeteri kadar su tüketmemek, alkol yüzünden uykusuz kalmak, alkolle çok yemek tüketmek, sigara içmek ya da dumanına maruz kalmak suçlu değil yani, öyle mi?

10) Rakı detayından devam…
Bir ürüne rakı diyebilmek için, 5000 litre veya daha küçük hacimli geleneksel bakır imbikler kullanılır demiştik.
Anason tohumu, latince ismi “Pimpinella anisum” olan bitkinin tohumları olmalıdır.
Ve Türkiye’de üretilmelidir.

11) Komşunun uzosunda bu kadar katı kurallar yok.
Uzo, tamamen tarımsal kökenli alkol içerebilir. Yıldız anason, sakız gibi farklı aroma vericiler de eklenebilir.
Niye rakıda bu kadar sınırlamışız ki kendimizi? Daha rahat ya da sert içimli, farklı aromalar içeren uzo içmek çok keyifli olabiliyor.

12) Sarı rakı konusuna gelelim. Tekirdağ Altın Seri, Efe Gold, Sarı Zeybek gibi rakılar hafif sarıdır.

Tekel zamanı viski ve şarap olgunlaştırma için meşe fıçılar kullanılıyor ve rakıyı fıçılarda dinlendirme fikri de konuşuluyor.

Zamanında İzmir fabrikasından gelen rakılar taşınırken varillerde daha önce gıda dışı madde taşınmış ve rakıda bir yağ tabakası olduğu görülür. Bundan kurtulmak için tekrar damıtma yapılıyor ve işe yarıyor.

Piyasaya hemen sunmak yerine de bir süre saklamak için fıçılara koyuyorlar ve bir süre sonra başarılı bir tat yakalıyorlar.

13) Viski, konyak zorunlu, şarap, tekila, rakı, vs opsiyonel olarak fıçıda olgunlaştırılır.
Meşe alkolü yumuşatır, vanilya, tarçın, karamel, meyvemsi notalar yanında içkiye tatlılık kazandırır, açık sarıdan koyu kehribara kadar ayrı tonlarda içkiye renk verir.
Rakıda herkesin sevebileceği bir tat profili olmayabilir bu olgunlaştırma işi.

14) Peki hangi rakı hangi yemek ile tüketilir?

Tabi ki size kalmış.

Ama üretim detayına göre öneriler tabi ki var.

Dikkat! Alttakilerin tümü ilgili bilgilere göre kendi yorumumuz ve yakın çevremizin deneyimleriyle şekillenen genellemelerdir !

15) DAMITMA

Damıtma sayısı ne kadar artarsa o kadar saf alkol elde edilir. İçim yumuşak olur, anason aromaları daha yoğun hissedilebilir. Bu durumda rakının beyaz et, balık ve akdeniz mezeleriyle tüketimi daha uygun olabilir.
Özellikle göbek ibaresi olan rakılar sek içime bile uygundur.

16) SUMA

Rakı alkolünde üzüm yani suma oranı ne kadar yüksekse acılık ve dolgunluk az, tatlı, meyvemsi, çiçeksi aromalar yüksek olur.

Üzüm oranı ne kadar yüksekse yemekte de daha az aromalı, sade balık, hafif mezeler tercih edilebilir.

Tamamen üzümden rakılar her damak tadına uygun olmayabiliyor, tatlılık çok olabiliyor. Üzüm ve tkea alkollü rakılar daha dengeli olabiliyor. Bunlar hem baharatlı kırmızı etlerle, hem balık ve meze ile tüketilebilir.

17) ANASON

Çevremizdeki rakı müdavimlerinin damak tadını düşünürsek anasonda çiçeksi, ferah, mentol aromaları içerenler daha çok seviliyor.
Bu durumda anason aroması ferah çiçeksi olanlar ile klasik rakı yemek ve mezeleri iyi giderken, acı, karanfil, kişniş gibi aromalar yoğun rakılarda daha aromatik yemek ve mezeler tercih edilebilir.

18) OLGUNLAŞTIRMA

Hem tamamen üzümden üretilip hem de meşede olgunlaştırılmış rakılar fazla aromatik ve tatlı gelebiliyor. Baharda tercih edilen rakıyken, et yemekleri ile ve kışın ya da baharatlı mezelerle çok aranmayabiliyorlar.
Fıçı dinlendirmesinde genelde hem üzüm hem tkea içeren rakılar tercih edilebilir.

Rakıyı koyduysanız yudumlamayı unutmayın…

Kaynaklar;

e-yazi -> En İyi Rakı Hangisi? Rakı ile Hangi Yemekler Tüketilir?

IWSA-> Rakı Duyusal Çemberi

Kerim Yanık, “Likörden Şaraba Votkadan Rakıya Tekel’in Nesi Kaldı” kitabı.

Dr. Burkay Adalığ “İmbikten Kadehe” kitabı. Farklı rakı markalarında suma, tkea alkol oranları için ayrıca rakı bölümü.